“TAP AG” şirkəti TAP boru kəmərinin ötürülmə qabiliyyətinin artırılmasınımn birinci mərhələsini 2025-ci ilədək sona çatdırmağa hazırdır. Bu barədə “TAP AG” şirkətinin idarəedici direktoru Luka Şippati bəyan edib.
“16-23 yanvar 2023-cü ilk tarixindən bazar pəncərəsinin açılması planlaşdırılır, bu zaman operatorlar uzunmüddətli nəql gücü üçün sorğu göndərə bilərlər. Biz, ilkin olaraq 2023-cü ilin iyul ayına planlaşdırılmış bu məcburi mərhələnin vaxtını dəyişərək bu prosesi maksimum dərəcədə sürətləndirməyə çalışdıq”, - Şippati İtaliyanın «Il Sole 24 Or» nəşrinə müsahibəsində bildirib.
Həmçinin, o məlumat verib ki, əgər yanvarda məcburi bazar sınaqları zamanı yükdaşıyıcılar tərəfindən istənilən əlavə güc 2,5 milyard kubmetr qaz təşkil edərsə, o zaman TAP AG bu layihənin “iqtisadi sabitliyinin sınağı başa çatdıqdan sonra” infrastrukturun modernləşdirilməsinə investisiya qoymağa başlaya bilər.
"Bu ilk addımın köməyi ilə bu 2,5 milyard kubmetrin 50%-ni 2025-ci ilə qədər əlçatan edə, sonra ikinci mərhələni 2026-cı ildə başa çatdıra bilərik. Lakin, məqsədə çatmaq üçün TAP və bütün operatorlar arasında tam koordinasiya lazımdır, yəni qaz kəmərinin modernləşdirilməsi barədə qərar qəbul edilərkən qaza tələbat, onun hasilatı və nəqliyyat infrastrukturunun inşası arasında tam sinxronizasiya tələb olunacaq", - Şippati bildirib.
O, həmçinin əlavə edib ki, TAP-ın gücünü iki dəfə 20 milyard kubmetrədək artırılmasının son tarixi 2027-ci ildir.
«TAP-ın ikiqat artırılması Rusiya qazının dəyişdirilməsi ilə bağlı qərarlar sırasına cənub qaz dəhlizini daxil edən RepowerEU-nun planı və Azərbaycan hökuməti ilə Avropa Komissiyası tərəfindən iyulun ortalarında imzalanan Qarşılıqlı Anlaşma Memorandumu ilə razılaşır», - deyə o əlavə edib.
TAP qaz kəmərinin gücünün iki dəfə artırılması işlərinin maliyyələşdirilməsinə toxunan Şippati bildirib ki, Avropa Yenidənqurma və inkişaf Bankı (AYİB) ümumi investisiya həcminin 75%-ni maliyyələşdirə bilər, bu da bizim planlarımıza əsasən maliyyə institutlarından daxil olmalıdır".
«Əgər genişləndirmə layihəsi enerji təhlükəsizliyi, həmçinin» yaşıl «enerjiyə keçid tələblərinə cavab verərsə, Ai bizi dəstəkləməyə hazırdır», - Şippati bildirib.
O, həmçinin bildirib ki, TAP AG şirkəti TAP-ın genişləndirilməsini infrastrukturun karbonatlaşdırılmasına və onun aşağı karbon (biometandan hidrogenə qədər) qazların daşınmasına imkan verən yeganə fürsət kimi nəzərdən keçirən operatora çevrilməyə yönəlib.
«Bu səbəbdən biz 10%-ə qədər hidrogenin kiçik modifikasiyalarla daşınması imkanını təsdiqləyən ilkin tədqiqatlara başladıq və biz Hollandiyadakı laboratoriyada poladımızın və qaynadılmış tikişimizin 100% hidrogen nəqliyyatı ilə uyğunluğunu sınayırıq», - o qeyd edib.
Şippati əlavə edib ki, şirkət həmçinin istixana qazlarının emissiyasının üç il ərzində 6% azaldılması üçün xüsusi plan hazırlayıb. «Biz uçan tullantıları azaldırıq, həmçinin kompressor stansiyalarının çox yüksək gərginlik şəbəkələrinə qoşulma imkanlarını və yaşıl enerjidə işləyən elektrik mühərriklərinin qaz turbinləri əvəzinə quraşdırılmasını öyrənirik», - o bildirib.
Daha öncə Şippati deyib ki, TAP-ın buraxılış gücünün genişləndirilməsi 2027-ci ilin sonuna qədər baş tutacaq. Bütün bunlar yeni borular çəkmədən və İtaliya ərazisində yeni işlərə ehtiyac olmadan, Yunanıstan və Albaniyada yalnız yeni kompressorların quraşdırılması vasitəsi ilə mümkün olacaq.
Azərbaycan qazının TAP kəməri ilə İtaliya, Yunanıstan və Bolqarıstana nəqlinə 2020-ci il dekabrın 31-dən başlanılıb. Qaz kəməri “Mərhələ-2” çərçivəsində “Şahdəniz” yatağından hasil edilən 10 milyard kubmetr təbii qazın Avropaya nəqli üçün nəzərdə tutulub. Kəmərin ötürücülük qabiliyyəti onun gücünü iki dəfə - ildə 20 milyard kubmetrə qədər artırmağa imkan verir.
31 dekabr 2020-ci il tarixindən Trans-Adriatik Qaz Boru Kəməri (TAP) ilə 18,5 milyard kubmetr Azərbaycan qazı nəql edilib ki, bunun da təxminən 16 milyard kubmetri İtaliyanın payına düşüb.
Azərbaycan 2021-ci ildə 19 milyard kubmetr qaz ixrac edib. 2021-ci ildə ixrac həcmi 8,2 milyard kubmetr təşkil edib, bunun 6,8 milyard kubmetri İtaliyanın payına düşüb.
2022-ci ildə 23-24 milyard kubmetr (2021-ci ildə 22 milyard kubmetr) Azərbaycan qazı ixrac ediləcək. Azərbaycan hökuməti 2022-ci ildə Avropaya 11,5 milyard kubmetr qaz ixracının planlaşdırıldığını bildirib.