Son aylarda müşahidə edilən COVID-19 pandemiyası dünya iqtisadiyyatının bir çox sahələrində böhrana səbəb oldu. Ancaq pandemiya daha çox turizm sənayesinə təsir etdi. Bu təsir son illərdə əmin addımlarla inkişaf edən Azərbaycanın turizm sahəsindən də yan keçmədi. Böhranın nəticələri və sənayenin sonrakı inkişaf perspektivləri barəsində Azərbaycan Respublikasının Dövlət Turizm Agentliyinin sədri Fuad Nağıyev Trend-ə müsahibə verib. Müsahibəni təqdim edirik:

– Demək olarmı ki, dünya turizmi çöküb?

– Bu, qlobal böhrandır. Bu böhrandan hər kəs ziyan gördü. Sərhədlər bağlıdır, aviaəlaqələr minimuma endirilib, hotellər qapılarını bağlamalı olublar. Ancaq turizmin sona çatması ilə əlaqəli fikirlərin bir qədər şişirildiyini düşünürəm.

Azərbaycanda sənaye yaşayır və turizm sənayesinin bu günlərdə birinci dərəcəli vəzifəsi iş yerlərinin saxlanmasını təmin etməkdir. Bu çətin işdə sahibkarların üzərinə böyük yük düşsə də, dövlət onları böhranla təkbaşına qoymadı.

Hər kəsə məlumdur ki, turizm sahəsi Prezident İlham Əliyevin və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın daim xüsusi diqqət və qayğı göstərdiyi bir sahə olub və olmaqda da davam edir. Biz həmişə hər sahədə bu dəstəyi hiss etmişik və yenə hiss edəcəyik.

Bir müddət idi ki, aiddiyyəti dövlət qurumları ölkə Prezidentinin koronavirus pandemiyasının və bundan irəli gələrək dünya enerji və səhm bazarlarında baş verən kəskin dalğalanmaların Azərbaycan Respublikasının iqtisadiyyatına, makroiqtisadi sabitliyə, məşğulluq məsələlərinə və sahibkarlıq subyektlərinə mənfi təsirinin azaldılması ilə bağlı imzaladığı sərəncamda göstərilən məsələlərin tez və sahibkarların maraqlarına uyğun olaraq həll edilməsi istiqamətində çalışırdı və sevindirici haldır ki, artıq bununla bağlı həm tədbirlər planı təsdiqlənib, həm də icra mexanizmləri aydınlaşdırılıb. Artıq sahibkarlar müvafiq qaydada müraciət etməklə verilən bir sıra güzəştlərdən faydalana bilərlər.

– Siz mart ayında iki dəfə turizm sənayesinin nümayəndələrinə müraciət ünvanladınız ki, sahibkarlar iş yerlərini saxlasınlar. Müraciətlərin təsiri necə oldu?

– İlk növbədə müraciətimizə cavab verən bütün sahibkarlara təşəkkür edirik. Əminliklə deyə bilərik ki, iş yerlərinin çox hissəsi saxlanılıb.

Dəstək paketi hazırlanarkən diqqət yetirilən ən vacib meyarlardan da biri məhz bu idi. Hansı sahibkar ki, bu çətin dövrdə işçi ixtisarına getmədi, onlar da müvafiq dəstək mexanizmlərindən faydalana biləcəklər. Bu cür məsuliyyətlilik sərgiləyən bütün sahibkarlar dövlət tərəfindən kömək alacaqlar.

Bir neçə gün öncə təqdim edilən dəstək paketi bir sıra sosial və iqtisadi məqamları özündə birləşdirir. Belə ki, dəstək paketi çərçivəsində hökumət turizm sanaye subyektlərində əmək müqaviləsi əsasında çalışan şəxslərin əmək haqqını qarşılayır. Konkret olaraq rəqəmlərlə desək, əgər işçinin əmək haqqı 712 AZN-dən çoxdursa, o zaman dövlət aprel və may ayları üçün, yəni 2 ay müddətində işçiyə aylıq olaraq 712 AZN ödəyəcək. Əgər əməkhaqqı 712 AZN-dən aşağıdırsa, əməkhaqqı tam olaraq ödəniləcək. Bununla yanaşı, dəstək paketi işçinin gələcəkdə pensiya yığımlarına mənfi təsir göstərməməsi üçün sosial sığorta haqlarının ödənilməsini də nəzərdə tutur.

Mikro sahibkarlara isə 2019-cu il ərzində ödədikləri vergilərin məbləğinə uyğun olaraq birbaşa maliyyə yardımı veriləcək. Bu maliyyə yardımının məbləği minimum 250 AZN, maksimum isə 5000 AZN arası nəzərdə tutulub.

Bundan əlavə, sahibkarlara bir sıra vergi güzəştləri də tətbiq ediləcək ki, bu da koronavirus pandemiyası dövründə zərər çəkən turizm sənayesi üçün əlavə imkanlar yaradacaq.

– Bəs iqtisadi dəstək?

– Burada əsas yanaşma sahibkarları bu gün dəstəkləmək və gələcək inkişaf imkanlarına şərait yaratmaqdan ibarətdir. Ümid edirik ki, turizm sənayesi yaxın 2 ay ərzində artıq öz fəaliyyətini yenidən qurmağa başlayacaq. Bu sahə 21-ci əsrin əvvələrindən ən azı 3 dəfə ciddi böhranla üzləşib. 2001-ci ilin 11 sentyabr hadisələrindən sonrakı dövrü, 2003-cü ildə SARS epidemiyasını, həmçinin, 2009-cu ildə qlobal iqtisadi böhranı buna misal çəkmək olar. Hər üç halda sənaye böhrandan dərhal sonra yüksək inkişaf dövrü keçdi. Biz əminik ki, turizm geri dönəcək və itirilmiş hər şey sürətlə bərpa olunacaq.

Dəstək paketində vergi tətilləri, güzəştlər və kredit-zəmanət dəstəyi proqramı nəzərdə tutulub ki, sənaye subyektləri bu imkanlardan da istifadə edə biləcəklər.

Vergilərlə bağlı məqamlar Milli Məclisdə müzakirə olunacaq. Kreditlərlə bağlı güzəştlər həm mövcud, yəni əvvəldən götürülmüş kreditlərə, həm də yeni götürüləcək kreditlərə aid olacaq. Düşünürük ki, qeyd etdiyimiz bu vergi güzəştləri, kredit dəstəyi, əmək haqlarının ödənilməsi və digər tədbirlər sənayeyə böhranı az zərərlə başa vurmağa imkan verəcək və sonrakı inkişafını təmin edəcək.

– Bu paket nə qədər insan və şirkətə aid ediləcək?

– Hazırda ölkədə 843 mehmanxana və mehmanxana tipli yerləşdirmə müəssisəsi, 4461 turizm agentliyi və turoperator, həmçinin, bu paketdən yararlanmaq imkanına malik olan yüzlərlə bələdçi fəaliyyət göstərir. Biz əminik ki, Prezident İlham Əliyev və hökumət tərəfindən təsdiq olunan bütün bu mexanizmlər turizm sənayesinin zərərlərini minimuma endirəcək və yenidən inkişafına dəstək verəcək.