Finss.az xəbər verir ki, Avstraliyalı və Avropalı planetoloqlar məşhur Mars meteoritində "Qara Gözəllik"də təxminən 4,45 milyard əvvəl Marsda qaynar süxurların çox isti maye su ilə təması nəticəsində yaranmış mineral dənəciklərini aşkar ediblər.

“Həmkarlar indi hidrotermal sistemlərin Yerdə həyatın yaranması üçün əsas tərkib hissəsi olduğuna inanırlar. , həyatın təkamülü və saxlanması üçün zəruridir”, - deyə universitetin mətbuat xidməti tərəfindən sitat gətirilən Curtin Universitetinin baş elmi işçisi Aaron Kavosi bildirib.

Alimlər bu kəşfi 2011-ci ildə Sahara səhrasının Mərakeş hissəsində aşkar edilmiş Qara Gözəllik meteoritinin fraqmentlərini tədqiq edərkən ediblər. Sonradan o, bu tapıntını bu tapıntıya NWA 7034 adını verən planetoloqların əlinə keçirən amerikalı “səma daşları” kolleksiyaçılarının əlinə keçdi.

Bu yaxınlarda alimlər "Qara Gözəllik"in bir neçə fraqmentini tədqiq etdilər və belə nəticəyə gəldilər ki, bu meteorit təxminən 5-10 milyon il əvvəl planetin səthindən atılan ilkin Mars qabığının bir parçasıdır. Bu meteoritin yaranma tarixini öyrənərkən avstraliyalı tədqiqatçılar onun içərisində bir neçə qeyri-adi deformasiyaya uğramış sirkon dənəciklərini, planetin səthinə "üzən" zaman yaranan odadavamlı süxurların kristallarını aşkar etdilər.

Alimlər bu kristalların yaranma tarixini açmağa çalışarkən, bu sirkonların tərkibində adətən belə odadavamlı mineral taxıllarda olmayan dəmir, alüminium, natrium və bir sıra digər elementlərin olduğuna dair sübutlar tapdılar. Onların strukturunun və yerləşməsinin sonrakı tədqiqi göstərdi ki, bu daxilolmalar sirkonların çox isti su ilə təması nəticəsində yaranıb.

Bu suyun temperaturu, elm adamlarının hesablamalarına görə, təxminən 500-800 dərəcə Selsi idi ki, bu da qədim Marsda hidrotermal bulaqların mövcudluğundan xəbər verir, onların analoqları qədim Yerdəki ən sadə üzvi molekulların əsas "fabriki" idi. Onların Marsda olması onu deməyə əsas verir ki, uzaq keçmişdə Günəş sisteminin dördüncü planetində həyatın yaranması üçün əlverişli şərait mövcud olub, alimlər belə qənaətə gəliblər.

Son iki onillikdə planetoloqlar qədim zamanlarda Marsın səthində çayların, göllərin və bütün şirin su okeanlarının mövcud olduğuna dair çoxlu sübutlar aşkar ediblər. Alimlər hazırda onların tərkibində Yerin Şimal Buzlu Okeanı ilə eyni miqdarda su olduğunu təxmin edirlər. Bu suyun harada yoxa çıxdığını və günəş sisteminin dördüncü planetinin səthində nə vaxt göründüyünü elm adamları hələ dəqiq deyə bilmirlər.

Kaira Agayeva 

Finss.az