Finss.az - Qida dünyasında "lüks" anlayışı sürətlə transformasiya edir.
Əgər əvvəllər şampan və trüfel kimi delikateslər zənginlik və eksklüzivlik simvolu idisə, bu gün həmin məhsullar daha əlçatan olub. Bunun əvəzində yeni qastronomik tendensiyalar diqqət mərkəzinə keçir: nadir və unikal qida təcrübələri.
Zamanla bir çox delikates məhsulların statusu dəyişib. Orta əsrlərdə şəkər və ya dəniz məhsulları yalnız zadəganlara məxsus lüks hesab edilirdi. XIX əsrin Amerikası üçün omar (lobster) kasıbların qidası sayılırdı. Lakin müasir texnologiyalar və logistika sistemi bu məhsulları hər kəs üçün əlçatan edib.
Məsələn, Fransada delikates bazarının dövriyyəsi 2023-cü ildə 9 milyard avroya çatıb. Trüfel və kürü kimi məhsulların böyük supermarketlərdə və onlayn mağazalarda satışı daha çox insana bu dadları sınaqdan keçirmək imkanı yaradıb.
İstehsal proseslərinin avtomatlaşdırılması və sənayeləşmə bəzi məhsulların dəyərini aşağı salıb. Məsələn, əvvəllər yalnız məhdud dairəyə təqdim edilən fua-qra artıq daha sürətli və ucuz istehsal olunur.
Kürü istehsalında akvakultura sahəsinin inkişafı bu məhsulun qiymətini aşağı salıb. Fransa artıq kürü istehsalına görə dünyada üçüncü yerdə qərarlaşır. Lakin növbəti məqsəd bu məhsulu tamamilə kütləvi bazara inteqrasiya etməkdir.
Bununla yanaşı, bəzi məhsullar eksklüzivliyini qoruyur. Məsələn, "Almas" kürüsünün bir kiloqramı 30 000 avrodan çox, ağ trüfellər isə 6 000 avroya qədər dəyərə malikdir. Bu nadir məhsullar hələ də zənginlik və status göstəricisi olaraq qalır.
Müasir dövrdə insanların delikateslərdən gözləntiləri dəyişib. Yalnız bahalı məhsul əldə etmək kifayət etmir — əsl dəyər unikal və emosional təcrübələrdədir.
Məsələn, şərab zavodunda birbaşa istehsalçının iştirakı ilə keçirilən şərab dequstasiyası adi şam yeməyini unudulmaz bir xatirəyə çevirə bilər. Bu, müasir qastronomiyanın yeni forması — "emosional lüks" anlayışıdır.
Ekspertlər hesab edirlər ki, qastronomiyada bu tendensiya yaxın illərdə daha geniş yayılacaq. İndi dəyər yalnız məhsulun nadirliyində deyil, onun təqdimatında və istehlakçının keçirdiyi hisslərdədir.