Azərbaycanda kiçik və orta sahibkarlığın inkişafının stimmullaşdırılması xüsusilə diqqət mərkəzində saxlanılır.Biznes subyektlərinin genişlənmə və fəaliyyətinin inkişafı üçün konsaltinq şirkətlərinin xidmətindən istifadənin rolu əvəzisizdir. "Fins.az" ın müsahibi "Unilegal Consulting" şirkətinin direktoru Tofiq Hacıyevdir.
Şirkətin fəaliyyət sahəsi və tarixçəsi
Şirkətimiz mühasibatlıq və maliyyə xidmətləri, kadr sənədləşmələri, korporativ hüquq, miqrasiya hüququ və tikinti sahəsində bütün növ lisenziyaların alınmasına hüquqi dəstək xidməti göstərir. 2017-ci ildən bu sahədə fəaliyyətimiz var. "Unilegal Consulting" adı altında 5 illik fəaliyyətimiz olmasına baxmayaraq 20 ildən artıq bu sahələrdə təcrübəsi olan təsisçilərimiz və əməkdaşlarımızla xidmət göstəririk. İlk başlarda 2-3 nəfərlik mühasibatlıq, 1 nəfər korporativ hüquq, 1 nəfər kadr üzrə mütəxəssislə başlamışdıq işə. İndi isə artıq 30 nəfərlik kollektivimiz var. Tək kəmiyyət cəhətdən deyil həm də keyfiyyət cəhətdən irəliləyirik. Əməkdaşlarımız mütəmadi olaraq təlimlərə qatılır, öz sahələrindəki qanunvericilikdəki hər bir dəyişikliyi mütləq şəkildə izləyirlər. Biz də şirkət olaraq əməkdaşlarımıza daima dəstək oluruq ki, daha inkişaf etsinlər.
Şirkətlər niyə konsaltinq şirkəti ilə əməkdaşlıq etməyə üstünlük verməlidirlər?
Əslində bunun bir neçə səbəbi var.
1) Maddi səbəbdir: Deyək ki kiçik sahibkarsınız, 1 nəfər mühasib və 1 nəfər də kadr üzrə mütəxəssisiniz var. Siz bu 2 əməkdaş üçün aylıq məvacib ödəyirsiniz, vergi ödəyirsiniz, bu 2 əməkdaş üçün müəyyən bir maddi texniki bazanız olmalıdır. Bu xərcləri hesabladıqda konsaltinq şirkəti ilə əməkdaşlıq etdikdə aylıq ödəniş daha az olur
2) 2ci səbəb peşəkarlıqdır. Biz daima işçilərimizi təkmilləşdiririk, konfranslara və təlimlərə göndəririk.
3) 3-cü səbəb əməkdaş dəyişikliyidir. Yenə həmin kiçik sahibkar nümunəsi üzərindən davam etsək, əgər əməkdaşınız işdən çıxarsa və ya müəyyən səbəbdən bir müddət işdə olmazsa, onda işləriniz ləngiyə bilər, hətta bu hesabat vaxtına düşərsə, müəyyən cərimələr belə ola bilər. Konsaltinq şirkəti ilə əməkdaşlıq etdikdə isə bu səbəb aradan qalxır.
4) 4-cü səbəb isə ondan ibarətdir ki, bizim şirkətdə də əksər konsaltinq şirkətlərində olduğu kimi korporativ hüquqşünas var. Yəni bütün məsələlərdə hüquqşünas nəzarəti mövcuddur, bu da işlərinizin qanunvericiliyə uyğun olmasına kömək edir. Problem yaranarsa, qanunvericiliyə uyğun aradan qaldırılır.
5) 5-ci səbəb bütün sənədləşmələrin mərkəzləşmiş olmasıdır. Əməkdaşlıq etdiyimiz şirkətlərin bizə böyük arxivi var, həm kadr işləri həm də mühasibatlıq sənədləriniz arxivləşdirilib saxlanılır.
6) 6-cı səbəb odur ki, deyək ki, sizin kadr işləri üzrə mütəxəssisiniz və ya mühasibiniz işdə hər hansı səhvə yol verdi bu halda maddi bir cərimə yaranarsa, onu siz ödəməli olursunuz, konsaltinq şirkətləri isə zəmanətlə bu işləri görürlər. Yəni bizim hərəkət və ya hərəkətsizliyimiz ucbatından hər hansı maddi zərərə uğrasanız, bunu biz qarşılayırıq.
Sadaladığımız səbəblər deməyə əsas verir ki, konsaltinq şirkəti ilə əməkdaşlıq etməyə üstünlük vermək lazımdır.
- Əksər şirkətlərdə kadr işlərini mühasib görür və ya ümumiyyətlə buna önəm verilmir, bunun nə kimi fəsadları ola bilər?
Kadr işlərinin düzgün aparılmamasının fəsadları çoxdur. Mühasibatlıq hesabatlarında bir səhv olarsa, dəqiqləşmə verib düzəltmək mümkündür, amma kadr işlərində ikinci bir şans olmur. Səhv olarsa, cəriməsi kifayət qədər böyük olur. Bu da həm maddi itkiyə səbəb olur həm də müəyyən mənada həmin şirkət etibar itirir. Buna görə də bu sahədə diqqətli olmaq lazımdır.
- Texniki təhlükəsizlik və ümumi SƏTƏM barədə danışardınız.
Müəssisələrdə iş şəraitinin xüsusiyyətlərinə diqqət yetirmək vacibdir. Bütün texniki təhlükəsizlik şərtləri ödənməlidir. Bu həm işçi həm də sahibkar üçün vacibdir. Əvvəllər bu sahəyə ümumiyyətlə diqqət yetirilmirdi, amma son zamanlarda olduqca önə çıxan məsələlərdəndir. Müəssisələrdə iş zamanı baş verən qəzalar zamanı həm işçi həm də sahibkar zərər çəkir. Daima əməkdaşlar məlumatlandırılmalı, müəssisə daxilinə təlimatlar asılmalıdır. Bu prosesə nəzarət isə əmək məcəlləsinin 223-cü maddəsi ilə nizamlanır:
1. Əməyin mühafizəsi işinin təşkili və əməyin mühafizəsi üzrə qanunvericiliyin tələblərinə əməl edilməsinə nəzarətin həyata keçirilməsi üçün iqtisadiyyatın bütün sahələrinin müəssisələrində işçilərin sayı əlli nəfərdən çox olduqda əməyin mühafizəsi xidmətləri yaradılmalıdır. [242]
2. Əməyin mühafizəsi xidmətinin tərkibinə əmək qanunvericiliyini, əməyin mühafizəsi normalarını mükəmməl bilən mütəxəssislər daxil edilir. İşçilərinin sayı əlli nəfərdən çox olan müəssisələrdə əməyin mühafizəsi üzrə mühəndis vəzifəsi, işçilərinin sayı beş yüz nəfərdən artıq olduqda isə müəssisə rəhbərinin (baş mühəndisinin) əməyin mühafizəsi üzrə müavini vəzifəsi təsis edilir. Min nəfərdən çox işçinin çalışdığı müəssisələrdə sənaye-sanitariya laboratoriyası təşkil olunur, habelə əməyin gigiyenası üzrə həkim vəzifəsi təsis edilir. [243]
Tikinti sektorundakı lisenziya və icazələrdən danışaq bir az
Əvvəlcə icazə və lisenziya arasındakı fərqin nə olduğunu deyək. Lisenziya və icazələr haqqında qanuna görə icazə – müvafiq sahibkarlıq fəaliyyəti növünün həyata keçirilməsi və ya sahibkarlıq fəaliyyətinin həyata keçirilməsi ilə bağlı müəyyən hərəkətlərin (bundan sonra – hərəkət) yerinə yetirilməsi üçün icazə verən orqan tərəfindən verilən rəsmi sənəd (icazə, razılıq, sertifikat, şəhadətnamə, akkreditasiya və s.), ərizəçi ilə bağlanılan müqavilə və ərizəçiyə münasibətdə edilən hər hansı digər hərəkətdir, lisenziya – müvafiq sahibkarlıq fəaliyyəti növünün həyata keçirilməsi üçün ərizəçiyə lisenziya verən orqan tərəfindən verilən rəsmi sənəddir. Bu icazə və lisenziyaları almaq üçün şirkət özü birbaşa aidiyyatı quruma müraciət etməlidir. Biz isə şirkətlərə bu prosesdə hüquqi dəstək göstəririk. Hal hazırda işğaldan azad olunmuş torpaqlarda yenidənqurma işləri aparmaq üçün yeni şirkətlər açılır. Hər kəs bu prosesdə sevə sevə iştirak edir. Biz də çox sevinirik ki, bu yenidənqurma işlərində şirkətlərə bu barədə dəstək oluruq
Şirkət açmaq istəyənlər ilk olaraq nədən başlamalıdırlar?
Hansı sahədə fəaliyyət göstəriləcəksə, o sahəni yaxşı araşdırmaq lazımdır. Bazardakı rəqiblərini tanımalıdır. Bu sahədəki qanunvericiliyi öyrənmək lazımdır ki, sonradan problemlərlə üzləşməsinlər. Fəaliyyət göstərəcəyi sahədə öz komandasına peşəkarlar toplamalıdır.
Qlobal pandemiya sizin üçün necə keçdi?
Açığı pandemiya hamı kimi bizə də təsir etdi. Çalışdığımız bir neçə əcnəbi şirkət pandemiya şərtlərində çalışa bilmədilər və ölkələrinə geri qayıtdılar. Yerli şirkətlərin də həmin vaxt vəziyyətləri yaxşı olmadığından bir müddət çox çətinliklərlə qarşılaşdıq. Belə şəraitlə daha əvvəl qarşılaşmadığımız üçün öyrəşmək olduqca çətin oldu. Amma zaman keçdikcə alışdıq, işlərimizi buna uyğunlaşdırdıq. Belə deyim əvvəllər outsours və freelance işlər ölkəmizdə tam qəbul olunmurdu, bir az insanlarımız bunları qəbul etməkdə çətinlik çəkirdilər. Pandemiya insanlara uzaqdan işləmək terminini izah etdi. Evdən də çalışmağın mümkünlüyünü başa düşdük. İş rejimlərimiz dəyişdi. Bu proses onsuz da baş verirdi ama pandemiya daha da sürətləndirdi.
Azərbaycanda sahibkarlığın inkişafına kifayət qədər diqqət yetirilir mi?
Bəli, ölkəmizdə sahibkarlığın inkişafı üçün kifayət qədər şərait yaradılır. Başda prezidentimiz İlham Əliyevin qayğısı nəticəsində sahiblığın inkişafına xüsusi diqqət ayrılır. KOBİA kimi qurumlar şirkətlərə dəstək verir. Problemlərin aradan qaldırılmasına kömək edir. Həmçinin ölkəmizdə müxtəlif sektorlar üçün sərgilər, forumlar da keçirilir. Bu tədbirlər sahibkarlar üçün olduqca faydalıdır, yeni tərəfdaşlıqlar qurulur. Son bir neçə ildir bütün proseslərin elektronlaşması baş verir, e-gov portalı vasitəsilə əksər proseslər elektron şəkildə yerinə yetirilir. Bu da proseslərin sürətli olmasına kömək edir.