ABŞ-ın cəlbedici imicini təkcə pandemiya yox  iğtişaşlar və siyasi qeyri-sabitlik məhv edir. Böhran ölkənin rifahının əsas simvollarından birinə - pərakəndə satışa təsir etdib. Ən böyük şəbəklər  və mağazalar bir-birinin ardınca iflas olmağa başlayır, bütün alış-veriş küçələri boşdur. Nə baş verir və niyə bu ənənəvi Amerika üçün əsl fəlakətdir?

On illərdir ki, vitrinlərdə parlaq görüntü Amerika möcüzəsinin üzü olub. Ticarət mərkəzlərində sadəcə baxmaq - oraya girmək və bir şey almaq barədə danışmaq immiqrant nəsillərinin əziz hədəfi idi. Yerli insanlar üçün ənənəvi brend butikləri Amerika xəyalının təcəssümü idi. Ancaq indi xəyal sona çatır.

Mağaza vitrinləri,təslim olunan pərakəndə satış sahəsi, kilometrlərlə boş boş dükanların bütün küçələri, Manhettendəki məşhur mağazalarını cəzasızlıqla qarət edən talançılar - Amerika küçə ticarətinin böyük dövrünün qürubu yaşanır .

Bu meyilləri ilk zənglər bir neçə il əvvəl səsləndi.Analitiklər pərakəndə mağazaların  vəziyyəti koronavirus pandemiyasından xeyli əvvəl başlamış. 2017-ci ildə, sənaye bağlanma və iflas sayına görə tarixi bir rekord qırdı. 2019-cu ildə bu rekord qırıldı. Minlərlə bükülən tacir arasında Sport Authority, Sears və Payless kimi məşhur mağazalar var idi. İkonik Forever 21 mağazası iflas etdi.

Onlayn ticarət, oflayn rəqiblərini istər-istəməz bazardan kənarlaşdırdı. Fiziki alış-veriş və oflayn alış-veriş getdikcə daha çox "atalar və analar üçün" bir peşə olaraq qaldı. İşləyən əhali getdikcə İnternetdə alış-veriş etməyi üstün tutur. Bir-birinin ardınca geyim, ayaqqabı, idman malları və kosmetika mağazaları bazarı tərk etdi. Küçədə milyonlarla satıcı və işçi var idi. İndi yerli Amerika hakimiyyətinin koronavirus səbəbiylə sərt bir karantin tətbiq etmək qərarları, bu sənayeni praktiki olaraq bitirdi. Forbes jurnalı, şişirtməyə meylli olmadığını ifadə edərək, "Pərakəndə satışın apokalipsisi Armageddon halına gəldi" deyə məlumat yayımladı.

Covid 19 proseslərin ləngiməsinə və tələbin inanılmaz dərəcədə azalmasına səbəb oldu. Paltarlara tələbatın azalması 78,8% təşkil etdi, bu rekordçudan sonra ikinci göstəricidir - 100% azalma ilə turizm sənayesi. Ancaq onu bərpa etmək üçün bir ümid yoxdur - istehlakçı gəlirləri düşdü, təchizat iflasa uğradı, moda kolleksiyalarının yaradılması ləğv edildi. Böyük şəbəkələrin payızda nə satacağı çox aydın deyil.

Macy-nin əfsanəvi mağaza mağazalar şəbəkəsi - Nyu Yorkda ənənəvi Şükran Günü paradına ev sahibliyi edərkən - Dovlatov, onlar haqqında "Macy's Shines, Shines Clear" mahnısını bəstələdi - ölkə daxilində yüz mindən çox işçi ödənişsiz tətillərə göndərildi və 125 mağazanı bağladı. Eyni şeyi Gap gənclər modası şəbəkəsi etdi. Populyar H @ M mağazalar şəbəkəsi 160 mağaza bağladı.

Köhnə Neiman Marcus ticarət evi (dizayner geyimləri və ayaqqabıları satan şəbələrdən biri) iflas proseduruna başladı. Tezliklə J. Crew, Centric Brands, J.C. Penney, Stage Stores pərakəndə satışın flaqmanına qatıldı. Sonrakı yerlərdə - yığılan borclar və düşmüş kredit reytinqlərinə görə artıq Victoria's Secret markalı alt paltarının əfsanəvi markasının sahibi L Brands dayanır. Hər bir belə ad ABŞ-dakı yüzlərlə mağaza, on minlərlə işçisi və böyük borclarıdır: yüz milyonlardan bir neçə milyard dollaradək.

Geyim və s az ehtiyac olan məhsul istehsalçılarının ardınca qida istehsalçı şəbəkələri iflas etməyə başladı. Ön sıralarda ən böyük satıcılar - Şanslı Market və Earth Fare oldu. Eyni zamanda, restoranlarn şəbəkələrinin sahibləri  iflas üçün müraciət etdilər: Food First Global Restaurant, Garden Fresh Restaurants, Le Pain Quotidien.

Ədalətli olsaq, ABŞ-da iflas proseduru həmişə işin bağlanması demək deyil. Bəzən borcların yenidən qurulması, müəssisəni yenidən qurmaq və yenidən iş fəaliyyətini bərpa etmək imkanı verir. Lakin iflas ərizələrinin sayı Amerika üçün sadəcə ağlasığmazdır. Bu göstəricilər ölkədə Böyük Depressiya dövründə belə görməmişdi. Ticarət evini, hətta ən əfsanəvi evi kimin alacağı bəlli deyil. Məsələn, J.C. Penney-nin ümumi borcu 435 milyon təşkil edir. Neiman Marcusun dörd milyard borcu var.

Əsas sənaye nəşrinin Global Data Retail-in analitikləri 30 aprel tarixinə ABŞ-da təxminən 190 min mağazanın bağlandığını təxmin etdikləri barədə pronozu yayımladılar. Bu, 1200 ticarət mərkəzinin (böyük ticarət mərkəzləri) bağlanmasına və alış-veriş sahələrinin və küçələrin demək olar ki, tamamilə yox olmasına səbəb oldu.

Coronavirus "böyük ekvalayzer" hesab olunur. Pərakəndə satışdan daha aydın şəkildə bu ifadənin aid ediləcyi sahə demək olar ki,yoxdur. Kiçik dükanların iflasa uğradığı aylarda şəbəkə ticarətinin nəhəngləri rekord qazanc topladılar. Walmart, Costko, Home Depot səhmləri əvvəllər görülməmiş qiymətlərə qalxdı. Əslində, gözümüzün qabağında ABŞ-da pərakəndə satışın inhisarlanması prosesi gedir.

Eyni zamanda, onun "Washington Post" qəzeti ölkədə total karantin ideyasını fəal şəkildə təbliğ etməyə başladı. "Evimizi bağlayın, cənab Prezident!" - redaksiya redaktorları ilk dövrlərdə prosesə belə başladı. Dərhal bağlanmaları tələb edən məqalələr koronavirusun digər bir faydası olan Bill Geyts tərəfindən qəzetdə müntəzəm olaraq dərc olunurdu.

Trump təslim olduqdan və buna baxmayaraq kütləvi karantin elan edildikdən sonra Amazon-un onlayn ticarəti Staxanov tempi ilə getdi. 2019-cu ildə mütəxəssislər şirkətin və digər İT nəhənglərinin səhmlərinin əhəmiyyətli dərəcədə bahalaşdığını iddia etdilər. Bu maliyyə baloncuqları, 2007-ci ildə Amerika əmlak bazarında şişirdilənlərə bənzəyirdi. Tezliklə uçurdular. Ancaq elan edilən pandemiya  dükan və müəssisələrin bağlanması bir möcüzə etmiş oldu. Amazon və digər İnternet nəhənglərinin səhmləri sanki bahalaşdı.

Amerikalılar işsizlik müavinətlərini alıb içərək evdə oturarkən Jeff Bezos bu ilin ilk rübündə 33 milyard dollar qazandı və tezliklə dünyanın ilk trilyoneri olmağı planlaşdırdı. Təvazökar Bill Geyts, aprel ayında Meksikanın ən böyük  fondunun səhmlərini ucuz satın aldı.

Bu tərəfdən bir qədər qəribədir. Sonda real həyatda bir növ ticarət hələ də qalacaq, qoy əsasən supermarketlərə keçsin. Bundan əlavə, ABŞ-ın pərakəndə bazarı çoxdan böyüdülmüşdürAdambaşına düşən satış yerlərinin sayı, məsələn, Almaniyada bu nisbətdən on dəfə çox idi. Ancaq bir çox amerikalı bu böyük təmizliyi həqiqətən fərdi bir faciə kimi yaşayır.

Fakt budur ki, “bir mərtəbəli Amerika” nın bütün mənzərəsi sonsuz alış-veriş çarxları və hər bir dükan vitrininin bir mağaza və ya kafeyə məxsus olduğu küçələrdən ibarətdir. İstənilən qəsəbənin həyat mərkəzi böyük bir ticarət mərkəzidir.Ticarət müəssisələri bağlandıqda məlum olur ki, şəhərdə ümumiyyətlə ictimai binalar yoxdur - bəlkə kilsə və kitabxanadan başqa.

Soho və Greenwich Village küçələrini qaranlıq pəncərələrdən və oturmuş qapılardan sehr etmək fiziki cəhətdən çətindir. Əsrlər boyu teatrlar və muzeylər olmayan kiçik şəhərlərdə hər şey ümumiyyətlə zombi apokalipsisindəki kimi görünür. Bu gün, bəlkə də "bir mərtəbəli Amerika" sakinləri üçün ən çətin sınaqdır. Ticarətin gözümüzün qabağında ölməməsi mühitində şəhərləri üçün yeni bir məzmun tapmalıdırlar

Müəllif:Aynur Qəniyeva