Finss.az - Son illərdə Azərbaycanda rəqəmsal maliyyə alətlərinə maraq əhəmiyyətli dərəcədə artıb və bu, insanların investisiya və şəxsi maliyyə idarəçiliyi baxışını dəyişdirir. Gənc nəsil kriptovalyutaları artıq riskli alternativ kimi deyil, şəxsi kapitalın balanslaşdırılmış strategiyasının bir hissəsi kimi qəbul edir. Mobil tətbiqlər, elektron pul kisələri və onlayn investisiya platformaları yeni maliyyə mədəniyyətinin formalaşmasını sürətləndirir. Bu mədəniyyətin əsasını texnologiya təşkil edir və iqtisadi davranışın ayrılmaz hissəsinə çevrilir.
Qlobal miqyasda da bu proses müşahidə olunur. Binance tədqiqatına görə – 48 ölkədən təxminən 97 min istifadəçi – kripto bazar artıq yetkinlik mərhələsinə qədəm qoyur. Bu mərhələdə emosional qərarlar rasional yanaşma ilə əvəz olunur, qısamüddətli spekulyasiyalar uzunmüddətli artım strategiyaları ilə dəyişir. Müasir kriptoistifadəçi rəqəmsal aktivləri planlı yığım və diversifikasiya vasitəsi kimi qiymətləndirir.
Əvvəllər bazarda Bitcoin və Ether üstünlük təşkil edirdisə, 2025-ci ildə istifadəçilər BNB, SOL və digər stabil tokenlərə üstünlük verir. Marağın coğrafiyası da müxtəlifləşir: Meksika və Yaxın Şərqdə XRP, Pakistanda DOGE, Banqladeşdə isə KERNEL daha çox populyarlıq qazanır. Bu, kriptoaktivlərin qəbul dairəsinin genişləndiyini və regionlara məxsus xüsusiyyətlərin formalaşdığını göstərir.
Yeni istifadəçilərin əksəriyyəti bazara passiv gəlir təmin edən alətlər və sadə mübadilə mexanizmləri ilə daxil olurlar. Bu, riskləri minimuma endirmək və bazarı öz tempində mənimsəmək istəyindən irəli gəlir. Azərbaycanda xüsusilə gənc mütəxəssislər, sahibkarlar və frilanserlər kriptoaktivləri əlavə yığım və likvidlik qoruma vasitəsi kimi istifadə edir, onları ani qazanc aləti kimi deyil, sistemli maliyyə davranışının bir hissəsi kimi qəbul edirlər.
Sorğuda iştirak edənlərin yarısı uzunmüddətli investor, təxminən dörddə biri qısamüddətli ticarətlə məşğuldur, qalanları isə orta müddətli strategiyalara üstünlük verir. Bu, Azərbaycanda yetkin investisiya mədəniyyətinin formalaşdığını göstərir.
İstifadəçilərin seçimlərinə təsir edən əsas amil təhlükəsizlikdir. Məlumatların sızması, fırıldaqçılıq halları və vəsaitlərə çıxışın itirilməsi ilə bağlı qorxular platformalara olan inam səviyyəsini müəyyən edir. Eyni zamanda istifadəçilər xidmətlərin reputasiyasına, şəffaflığına və müştəri dəstəyinə diqqət yetirirlər. Mobil texnologiyalar, rahat interfeyslər və sabit tətbiq fəaliyyəti platforma seçimini həlledici edir.
Tədqiqat nəticələri göstərir ki, qlobal kriptoiqtisadiyyat rasionallaşır. İnsanlar rəqəmsal aktivləri qısamüddətli eksperiment kimi deyil, gündəlik iqtisadi həyatın bir hissəsi kimi qəbul etməyə başlayır. Azərbaycanda rəqəmsallaşmanın artması fonunda kriptovalyutalar klassik yığım və hesablaşma mexanizmlərini tamamlayan maliyyə alətinə çevrilir.
Formalaşmaqda olan bu şüurlu maliyyə davranışı emosionaldan rasionala keçidin təzahürüdür. Bu keçidin əsas dəyərləri sabitlik, təhlükəsizlik və rahatlıqdır və məhz onlar yeni rəqəmsal iqtisadi mədəniyyətin təməlini təşkil edir.