Son üç ay ərzində dünya üzrə mərkəzi banklar faiz dərəcələrini 35 dəfə endirib. Bank of America-nın (BofA) statistikalarına görə, bu, 2020-ci ildən bəri ən yüksək tempdir. Həmin dövrdə mərkəzi banklar dünya üzrə 92 faiz endirilməsi həyata keçirmişdi. İkinci ən yüksək rekord isə 2009-cu ilin fevral-aprel dövrünə aiddir, o dövrdə faizlər 76 dəfə azaldılmışdı.
Finss.az xəbər verir ki, may-iyul 2024-cü il dövründə faiz dərəcələrini aşağı salan mərkəzi banklar bunlardır: Avropa Mərkəzi Bankı (ECB) — iyun ayında faiz dərəcəsini 4,5%-dən 4,25%-ə, İngiltərə Bankı — avqust ayında 5,25%-dən 5%-ə, Çin Xalq Bankı — iyul ayında 3,45%-dən 3,35%-ə, İsveçrə Milli Bankı — keçən ilin dekabrından 1,75%-dən mart ayında 1,5%-ə və iyun ayında 1,25%-ə, Kanada Bankı isə aprel ayında 5%-dən iyun ayında 4,75%-ə və iyul ayında 4,5%-ə endirib. Analitiklər ABŞ Federal Ehtiyat Sisteminin (FED) yaxın zamanda faiz dərəcələrini daha da endirəcəyini gözləyirlər.
Bu faiz endirimləri qlobal iqtisadiyyatın zəifləməsi ilə əlaqədardır. Son dövrlərin ən narahatlıq verən siqnalı ABŞ-da işsizlik səviyyəsinin 2023-cü ilin aprel ayında 3,4%-dən 2024-cü ilin iyul ayında 4,3%-ə yüksəlməsi olub. Bu məlumatların açıqlanmasından sonra, 2 avqust cümə günü dünya bazarlarında 5 avqust bazar ertəsi günü qiymətlərin ciddi şəkildə düşməsi ilə nəticələndi. Axşam saatlarına qədər qiymətlər müəyyən dərəcədə düzəldilsə də, analitiklər böhran ehtimalını artırıblar. JP Morgan böhranın 35% ehtimal ilə baş verəcəyini qeyd edir, bu isə iyul ayında 25% idi. Goldman Sachs isə proqnozu 15%-dən 25%-ə qaldırıb.
Qlobal resessiya barədə danışmaq hələ tezdir, hazırda daha çox iqtisadiyyatın yavaşlamasından bəhs olunur, deyə "BKS Dünya İnvestisiyaları"nın baş iqtisadçısı İlya Fedotov bildirib. Qlobal resessiyanın əlaməti əhəmiyyətli ÜDM azalması ola bilər, lakin faiz endirilmiş heç bir ölkədə belə bir vəziyyət hələ görünmür, deyə Rusiya Federal Maliyyə və Fintex Universitetinin Dünya Maliyyə Bazarları və Fintex kafedrasının müdiri Svetlana Frumina bildirib. Faizlərin endirilməsinə baxmayaraq, tarixən yüksək olduğunu qeyd edən Bloomberg Economics-in baş iqtisadçısı Aleksandr Isakov, hazırkı faiz endirimlərinin pandemiya dövründə həyata keçirilmiş artıq yumşaltma siyasətinin təsiri olduğunu bildirib. Onun sözlərinə görə, azalan faizlər tələbi stimullaşdırmalı, iqtisadiyyatın və fond bazarlarının inkişafını sürətləndirməlidir. Bununla yanaşı, əsas risk qlobal səviyyədə və ya iri ölkələrdə inflyasiyanın yenidən başlamasıdır.