Finss.az - OpenAI, insan hüceyrələrini kök hüceyrələrinə çevirmək qabiliyyətinə malik yeni bir dil modeli inkişaf etdirdi.

GPT-4b micro, bioloji zülalların mühəndisliyini təklif edərək, bu prosesin daha effektiv şəkildə həyata keçirilməsini hədəfləyir. Model, Retro Biosciences şirkətinin tədqiqatçıları ilə birgə inkişaf etdirilib və zülalların funksiyasını artırmağa yönəlmiş bir sıra təkliflər təqdim edir.

Layihənin başlanğıcı və məqsədi

Bu layihə bir il əvvəl başlamışdır, Retro Biosciences şirkəti OpenAI ilə birgə əməkdaşlıq etmək üçün müraciət etmişdi. Şirkətin məqsədi insanın həyat müddətini 10 il uzatmaqdır. Bunun üçün, Yamanaka faktorları olaraq bilinən bir qrup zülal üzərində araşdırmalar aparılır. Bu zülallar, insanın dəri hüceyrələrinə əlavə edildikdə, onları gənc kök hüceyrələrinə çevirir və bu hüceyrələr orqanizmdə hər hansı bir toxuma istehsal etmək qabiliyyətinə malikdir.

Ancaq hazırda bu "yenidən proqramlaşdırma" prosesi çox effektiv deyil, çünki hüceyrələrin yalnız kiçik bir hissəsi yenilənmə prosesini tamamlaya bilir. Burada GPT-4b micro-nun təklifləri mühüm rol oynayır. Tədqiqatçılar modelin köməyi ilə Yamanaka faktorlarını 50 dəfə daha effektiv etmişlər.

GPT-4b micro-nun unikal xüsusiyyətləri

GPT-4b micro, zülal faktorlarının funksiyalarını təkmilləşdirmək üçün xüsusi olaraq öyrədilib. Google-un AlphaFold modelindən fərqli olaraq, GPT-4b micro zülalların formalarını proqnozlaşdırmır, əksinə zülalların ardıcıllıqları və onların qarşılıqlı əlaqələri ilə bağlı məlumatlardan istifadə edərək, bu faktorları daha təsirli hala gətirmək yollarını təklif edir.

Model, "birdən çox atış" metodu ilə istifadə edilir, bu da istifadəçilərə zülalların strukturunu dəyişdirmək üçün bir neçə nümunə təqdim etməyi imkan verir. Tədqiqatçılar bu metodun köməyi ilə zülaldakı amin turşularının üçdə birini dəyişdirərək, Yamanaka faktorlarının effektivliyini artırmağı bacarıblar.

Yeni yanaşmaların təsiri və gələcək perspektivlər

GPT-4b micro-nun təklif etdiyi yanaşmalar, bioloji tədqiqatlarda inqilabi dəyişikliklərə səbəb ola bilər. Tədqiqatçılar, OpenAI modelinin gələcəkdə gen mühəndisliyində daha geniş tətbiq sahələri tapacağına inanır. Lakin, GPT-4b micro-nun rəsmi test nəticələri hələ də açıqlanmayıb və model daha geniş istifadə üçün əlçatan deyil.

Eyni zamanda, Google DeepMind AlphaFold 3 modelini təqdim edərək, zülalların üç ölçülü strukturlarını proqnozlaşdırmaqda öncülük edir. Bu, tədqiqatçılara daha dəqiq və sürətli şəkildə zülalların qarşılıqlı əlaqələrini və strukturlarını təhlil etməyə imkan verir.

Yeni inkişaflar, biotexnologiya sahəsində tədqiqatların sürətini artıracaq və insan həyatının keyfiyyətini artırmağa yönələn hədəfləri daha yaxın edəcək.