Qlobal istiləşmə meşə yanğınlarının dünya miqyasında daha tez-tez və intensiv şəkildə baş verməsinə səbəb olur. "Earth System Science Data" jurnalında yayımlanan yeni hesabat, 2023–2024-cü illərdəki ekstremal meşə yanğınlarının təhlilini təqdim edir. Hesabat, yanğınların səbəblərini araşdırır, bu hadisələrin qabaqcadan proqnozlaşdırılıb-proqnozlaşdırılmadığını qiymətləndirir və müxtəlif iqlim dəyişiklikləri senarilərində gələcək riskləri nəzərdən keçirir.
Finss.az xəbər verir ki, Hesabat Böyük Britaniya Şərqi İngiltərə Universiteti (UEA), Böyük Britaniya Ekologiya və Hidrologiya Mərkəzi (UKCEH), Meteoroloji Xidmət (Böyük Britaniya) və Avropa Orta Mühit Proqnozları Mərkəzi (ECMWF) tərəfindən hazırlanıb və illik olaraq dərc olunması planlaşdırılır.
Elmi tədqiqatçılar bildirirlər ki, 2023–2024-cü illərin meşə yanğınlarından qlobal karbon emissiyaları əvvəlki dövrlərin orta göstəricisindən 16% artıq olub, ümumilikdə 8,6 milyard metriki ton karbon qazı yayılıb. Kanadanın boreal meşələrində yanğınlardan yayılan emissiyalar son iki onilliyin orta göstəricisindən doqquz dəfə yüksəkdir və qlobal emissiyaların təxminən dörddə birini təşkil edir.
Kanadadakı yanğınlar 230 000-dən çox evakuasiyaya və səkkiz yanğınsöndürənin ölümünə səbəb olub. Cənubi Amerikanın şimal hissələrində, xüsusən Braziliyanın Amazonas ştatında və qonşu Boliviya, Peru və Venesuela bölgələrində də qeyri-adi dərəcədə çox yanğınlar müşahidə olunub. Bu, Amazon bölgəsinin ən pis hava keyfiyyəti reytinqlərindən birini almasına səbəb olub.
Yanğınlar Çilinin meşələrində, Havai adalarında və Yunanıstanda sürətlə yayılıb, nəticədə müvafiq olaraq 131, 100 və 19 nəfər həyatını itirib. Bu yanğınlar dünya miqyasında cəmiyyətə, iqtisadiyyata və ətraf mühitə böyük təsir göstərib.
Tədqiqatçılar, iqlim dəyişikliklərinin meşə yanğınlarının tezliyini və intensivliyini artırdığını vurğulayır. İqlim modelləri, əsrin sonuna qədər ekstremal meşə yanğınlarının tezliyinin və intensivliyinin artacağını proqnozlaşdırır, xüsusən də istixana qazlarının emissiyaları yüksək qalarsa.
Hesabatda qeyd olunur ki, Kanadanın boreal meşələri və Cənubi Amerikanın tropik meşələrinin karbon ehtiyatlarının itirilməsi Yer kürəsinin iqlimində uzunmüddətli təsirlərə səbəb olur. Meşələrin yanğınlardan sonra bərpa olunması onilliklər və ya əsrlər çəkir, bu da ekstremal yanğınlı illərin karbon ehtiyatlarında uzun müddətli azalmaya səbəb olacağı anlamına gəlir.