Bu ilin noyabr ayında Bakının ev sahibliyi edəcəyi BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası - COP29 ərəfəsində 1news.az ictimaiyyəti bu mövzu ilə bağlı maarifləndirmək məqsədilə silsilə məqalələr hazırlayır.
Daha əvvəl oxucularımıza iqlim dəyişmələrinin və qlobal istiləşmənin mahiyyəti, eləcə də dünya ictimaiyyətinin ən mühüm ekoloji problemlə necə mübarizə apardığı, həmçinin BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransı (COP) çərçivəsində iqlim dəyişmələri ilə bağlı görülən işlər barədə söhbət açmışdıq.
Xatırladaq ki, COP iqlim dəyişmələri ilə mübarizədə əsas rol oynayır. COP-nin BMT sisteminə daxil olan müxtəlif qlobal təşkilatlar, eləcə də digər beynəlxalq institutlarla sıx əməkdaşlığı bu mübarizənin mühüm tərkib hissəsidir. Bu əməkdaşlıq iqlim dəyişmələri ilə effektiv şəkildə mübarizə aparmaq və dayanıqlı inkişaf məqsədlərinə nail olmaq üçün səyləri, resursları və təcrübəni bir araya gətirməyə imkan verir. Bu gün biz COP ilə əməkdaşlıq edən bir neçə qlobal təşkilatı nəzərdən keçirmək və onların fəaliyyətinin əsas aspektlərinə toxunmaq istəyirik.
BMT-nin Ümumdünya Ərzaq Proqramı (WFP)
BMT-nin Ümumdünya Ərzaq Proqramı (WFP) əsas diqqəti iqlim dəyişməsinin ərzaq təhlükəsizliyinə təsirinə yönəltməklə COP ilə fəal əməkdaşlıq edir. İqlim dəyişməsi quraqlıq və daşqın kimi təbii fəlakətlərin baş vermə tezliyini və intensivliyini artırır ki, bu da məhsuldarlığın azalmasına və dünya üzrə milyonlarla insanın həyat şəraitinin pisləşməsinə gətirib çıxarır. WFP kənd təsərrüfatının yeni iqlim şərtlərinə uyğunlaşmasına kömək etməklə icmaların bu dəyişikliklərə dayanıqlılığının artırılması üzərində çalışır.
Onların fəaliyyətinin uğurlu nümunələrindən biri illik daşqınların və siklonların məhsulu məhv etdiyi və milyonlarla insanın ərzaq təhlükəsizliyini təhdid etdiyi Banqladeşdə həyata keçirilən layihədir. WFP yerli fermerlərin dəyişən iqlim şəraitinə uyğunlaşmasına kömək edən innovativ proqram işləyib hazırlayıb. Təlim proqramları və daşqına davamlı bitki toxumları ilə təminat sayəsində Banqladeş fermerləri indi mürəkkəb hava şəraitində belə məhsul yetişdirə bilirlər. Bu, onların ərzaq təhlükəsizliyini yaxşılaşdırmaqla yanaşı, həm də iqtisadi dayanıqlığını gücləndirməyə imkan verir.
BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı (FAO)
BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı (FAO) dayanıqlı kənd təsərrüfatı və ərzaq sistemlərinə xüsusi diqqət ayırmaqla COP ilə sıx əməkdaşlıq edir. FAO kənd təsərrüfatında istilik effekti yaradan qazların emissiyalarının azaldılması, ekosistemlərin və biomüxtəlifliyin qorunması, həmçinin kənd təsərrüfatının iqlim dəyişməsinə uyğunlaşması üçün strategiyalar və proqramlar işləyib hazırlayır və həyata keçirir. FAO-nun fəaliyyətinin mühüm istiqamətlərindən biri kənd yerlərinin dayanıqlı inkişafına və ərzaq təhlükəsizliyinin yaxşılaşdırılmasına töhfə verən aqroekoloji yanaşmaları inkişaf etdirməkdir.
FAO-nun Şərqi Afrikada həyata keçirdiyi layihələrdən biri fermerlərə aqroekoloji metodları tətbiq etməyə kömək edir. Məsələn, Keniyada FAO yerli icmaları qoruyucu bitkilərdən istifadə və kompostlama kimi konservasiya əkinçiliyi təcrübələrinə keçiddə dəstəkləyir. Bu, torpağın münbitliyini yaxşılaşdırmağa, karbon emissiyalarını azaltmağa və məhsuldarlığı artırmağa kömək edir. Nəticədə fermerlər nəinki daha çox qida əldə edirlər, həm də ətraf mühitin qorunmasına töhfə verirlər.
BMT-nin Kənd Təsərrüfatının İnkişafı üzrə Beynəlxalq Fondu (IFAD)
BMT-nin Kənd Təsərrüfatının İnkişafı üzrə Beynəlxalq Fondu (IFAD) kiçik fermerləri və kənd icmalarını iqlim dəyişməsinə uyğunlaşma səylərində dəstəkləyir. IFAD dayanıqlı kənd təsərrüfatı təcrübələrinin inkişafı, su təchizatının yaxşılaşdırılması və torpaq resurslarının idarə edilməsi üzərində çalışır. COP ilə əməkdaşlıq çərçivəsində IFAD kənd təsərrüfatının dayanıqlığını artırmaq və kənd regionlarının dayanıqlı inkişafını təmin etmək üçün innovativ həllərin tətbiqini təşviq edir.
Onların fəaliyyətinin nümunələrindən biri kimi Nepalda həyata keçirilən su təchizatının və su resurslarının idarə edilməsinin təkmilləşdirməsinə yönəlmiş layihəni göstərmək olar. Bu layihə çərçivəsində IFAD fermerlərə bütün il ərzində suya çıxış imkanı verən suvarma sistemlərinin qurulmasına kömək edir. Bu, kənd təsərrüfatında məhsuldarlığı əhəmiyyətli dərəcədə artırır və quraqlıqla bağlı riskləri azaldır. Bundan əlavə, IFAD fermerlərə sudan istifadə və torpaq resurslarının idarə edilməsi üzrə effektiv üsulların tətbiqini mənimsəməyə imkan verən təlim seminarları təşkil edir. Bu layihə təkcə kənd yerlərinin iqlim dəyişməsinə dayanıqlılığını artırmır, həm də Nepalda minlərlə insanın həyat səviyyəsinin yaxşılaşdırılmasına xidmət edir.
Bu qlobal təşkilatların birgə səyləri ərzaq təhlükəsizliyinin yaxşılaşdırılmasına, ekosistemlərin və biomüxtəlifliyin qorunmasına, həmçinin kənd yerlərinin davamlı inkişafının dəstəklənməsinə yönəlmiş layihələr işlənib hazırlamağa və həyata keçirməyə imkan verir. Bu layihələr ölkələrə və icmalara yeni iqlim şərtlərinə uyğunlaşmağa, istilik effekti yaradan qazların emissiyalarını azaltmağa və dayanıqlı inkişafı təmin etməyə şərait yaradır.
Qeyd edək ki, 1news.az Bakının ev sahibliyi edəcəyi COP29 ərəfəsində əhalinin iqlim problemləri ilə bağlı maarifləndirilməsi məqsədilə materiallar dərc etməyə davam edəcək.