DÜNYA

16 Avqust

Alimlər: Dinozavrları məhv edən asteroid Yupiterin arxasında yaranıb

Alimlər 66 milyon il əvvəl Yer kürəsində baş verən və dinozavrların yox olmasına səbəb olan asteroid hadisəsini dərindən araşdırıblar. Meksikanın Yukatan yarımadasına çırpılan, 10-15 kilometr enində olan bu asteroid, Yerdəki növlərin təxminən dörddə üçünü məhv edən qlobal bir kataklizmə səbəb olub. Bu zərbə nəticəsində asteroid toz halına gəlib və qalıqları bütün dünyaya yayılıb. Həmin günün ardından yığılan tozlar qlobal gil qatında bu günə qədər mövcuddur.

Finss.az "Science" jurnalında dərc olunan tədqiqata istinadla xəbər verir ki, Almaniyanın Köln Universitetinin geokimyaçısı Mario Fişer-Hödde və onun həmkarları asteroidin Günəş sisteminin kənarından gələn karbonlu C tipli bir asteroid olduğunu təsdiqləyiblər. Bu asteroidin zərbəsi nəticəsində Yerdə nadir rast gəlinən, lakin asteroidlərdə daha çox olan iridium, rutenium və digər metallarla zəngin bir gil təbəqəsi yaranıb.

Tədqiqatçılar, xüsusilə gil qatında olan ruteniumun izotop nisbətlərini araşdıraraq, bu asteroidin Günəş sisteminin ən qədim obyektlərindən biri olduğunu müəyyən ediblər. Araşdırmanın nəticələri, dinozavrları məhv edən asteroidin Yupiterin arxasından gəldiyini və Mars ilə Yupiter arasındakı əsas asteroid qurşağından Yerə doğru yönəldiyini göstərir. Dinozavrlarla birlikdə pterozavrlar, böyük dəniz sürünənləri və digər canlılar da bu zərbə nəticəsində məhv olublar. Təxminən 300 min il sonra isə indiki növlər yaranıb.

Kaira Agayeva 

Finss.az