XXI əsrin maliyyə mühiti bir çox iqtisadi dəyişikliklərlə müşayiət olunub. Lakin dolların dəyərsizləşməsi məsələsi xüsusilə diqqət çəkir.

Finss.az xəbər verir ki,  ABŞ-ın indiki prezidenti Co Baydenin hakimiyyətdə olduğu dövrdə dolların ən sürətli dəyərsizləşməsi baş verib. Bu məqalədə bu fenomenin səbəbləri, təsirləri və dolların qlobal maliyyə sistemindəki mövqeyi barədə ətraflı məlumat təqdim edilir.

Dolların alış-veriş qabiliyyəti indeksi və dəyərsizləşmə

Dolların dəyərsizləşməsi, ABŞ-ın pul vahidinin alış-veriş qabiliyyəti indeksinin kəskin azalması ilə ölçülür. Bu indeks, müəyyən bir pul vahidinin ölkədə nə qədər mal və xidmət əldə edə biləcəyini göstərir. ABŞ Maliyyə Nazirliyinin statistika məlumatlarına əsasən, Co Baydenin prezidentlik dövründə (3,5 il ərzində) dolların alış-veriş qabiliyyəti indeksi 20% azalıb və 55,69 bəndə düşüb.

Əvvəlki prezidentlik dövrləri ilə müqayisə

Dolların dəyərsizləşmə dərəcəsi tarixən müxtəlif prezidentlik dövrlərində fərqlənmişdir. George Bushun prezidentlik dövrü (yanvar 2001-dən 2008-ə qədər) dolların alış-veriş qabiliyyətində 19,9% azalma ilə ikinci ən böyük dəyərsizləşmə dövrü olaraq qeydə alınmışdır. Barak Obamanın iki prezidentlik dövrü (2008-2016) ərzində isə bu göstərici 14,5% azalmışdır. Donald Trampın prezidentlik dövrü (2017-2020) isə ən aşağı dəyərsizləşmə səviyyəsini göstərmişdir, burada indeks 8% azalmışdır.

Dolların qlobal maliyyə sistemindəki mövqeyi

Dolların dəyərsizləşməsinə baxmayaraq, o, qlobal maliyyə sistemində əsas valyuta olaraq qalır. Beynəlxalq Valyuta Fondunun (BVF) məlumatlarına görə, 2024-cü ilin birinci rübündə ABŞ dollarının qlobal rezervlərdəki payı 0,41 faiz bəndi artaraq 58,85% olub. Bu dövrdə ən yaxın rəqib olan avronun payı isə 0,25 faiz bəndi azalaraq 19,69% təşkil edib.

Nəticə

Co Baydenin prezidentlik dövrü, dolların alış-veriş qabiliyyətində qeyri-adi dərəcədə kəskin bir azalma ilə xarakterizə olunur. Bu dəyişikliklər, qlobal iqtisadiyyat və maliyyə sistemində geniş təsirlər yaratma potensialına malikdir. Dolların qlobal maliyyə sistemindəki dominant mövqeyi, onun beynəlxalq ticarət və sərmayə üçün əhəmiyyətini qoruyub saxlayır, lakin dəyərsizləşmə tendensiyaları diqqətlə izlənilməlidir.

Vüqar Bağırov tərəfindən hazırlanıb